Jakie są typy blizn?
Blizna to efekt uszkodzenia skóry do głębokości skóry właściwej. Tkanka włóknista powstała jako następstwo ubytku skóry, po wygojeniu, daje w efekcie bliznę. Wyróżniamy wiele typów blizn.
Podział na typy blizn ze względu na rodzaj:
- Zanikowe – tkanka włóknista niecałkowicie wypełnia miejsce ubytku skóry i powstaje zagłębienie;
- Przerostowe – tkanka włóknista przerasta miejsce ubytku w skórze ponad jej poziom.
Podział na typy blizn ze względu na przyczynę:
- Potrądzikowe – najczęściej powstałe po ciężkich odmianach trądziku grudkowego.
- Pourazowe – następstwo urazów mechanicznych, również tych, gdzie nie była konieczna interwencja chirurgiczna (szycie, stapler – zszywanie rany, stripy – sklejanie rany plastrem chirurgicznym, klejenie rany – klej tkankowy).
- Pooperacyjne – powstałe w wyniku celowych działań chirurgicznych (implantacja w chirurgii plastycznej i ortopedii, cięcie cesarskie, operacje w obrębie jamy brzusznej i inne). W zależności od tego, jak przebiegało gojenie, może w efekcie powstać blizna delikatna, cienka i jasna lub przebarwiona, ciemna i gruba. W przypadku rozejścia się tkanki włóknistej po zdjęciu szwów powstaje cienka i jasna blizna.
- Pooparzeniowe – sięgające różnej głębokości, zależnie od czynnika parzącego: woda, olej, ogień, substancje chemiczne (kwasy, zasady) oraz stopnia oparzenia (I-IV). Blizny pooparzeniowe są trudne w leczeniu ze względu na zwykle rozległy charakter – zabiegi są drogie i wymagają wielu sesji.
- Rozstępy – rodzaj blizny powstałej w czasie nadmiernego napięcia i uszkodzenia skóry do warstwy właściwej w okolicy np. brzucha (otyłość, ciąża) lub bioder.
Po wstępnym zagojeniu rany i zdjęciu szwów pacjenci zazwyczaj sądzą, że to koniec problemu. Niestety, właśnie od tego momentu należy zwrócić szczególną uwagę na dalszy przebieg gojenia. Należy obserwować zmiany zachodzące w strukturze blizny, takie jak: ścieńczenie, pogrubienie lub zmiana koloru.
Zobacz też: Blizny - jak je usuwać?
Etapy gojenia blizny- I etap gojenia: we wstępnym etapie gojenia dbamy o tzw. niepowikłane zarastanie. Należy dbać o aseptykę w obrębie rany, nie dopuszczać do przedwczesnego zerwania strupa oraz unikać nadmiernego rozciągania skóry w miejscach gojenia. W tym okresie warto stosować opatrunki specjalistyczne hydrokoloidowe, a w miarę potrzeby dołączyć zaopatrzenie w opatrunki pochłaniające wysięk surowiczy lub ropny – to zwykle rola lekarza.
- II etap gojenia: to czas od momentu zdjęcia szwów lub w przypadku innych ran zejścia strupa, do powstania tkanki najbardziej zbliżonej kolorem i strukturą do skóry normalnej, otaczającej miejsce wygojenia – to jest już rola w głównej mierze pacjenta lub rodzica dziecka. Polecane są dostępne na rynku preparaty zawierające: silikon, wyciąg z masy perłowej (z muszli ostryg) lub cebuli oraz heparynę zapobiegają powstawaniu twardej blizny. Wymienione składniki mają za zadanie zmiękczanie struktury blizny oraz zapobieganie nadmiernemu przerostowi tkanki włóknistej w obrębie uszkodzenia skóry. W sprzedaży dostępne są plastry silikonowe, naklejone na bliznę ograniczają jej przerost. Są to preparaty bezpieczne dla dzieci.
Jak bezpiecznie usuwać blizny u dzieci?
W leczeniu blizn powstałych mimo systematycznego stosowania środków zapobiegawczych najlepiej sprawdzają się: lasery pulsacyjno-barwnikowe, bromkowo-miedziowe, rzadziej IPL.
Zabiegi wykonywane intensywnym źródłem światła (IPL) oraz laserami nie są bolesne – w przypadku blizn stosujemy bowiem niskie parametry zabiegowe. Zwykle potrzebnych jest od 6 do 12 sesji zabiegowych. W skrajnych przypadkach blizn przerostowych należy wykonać zabieg iniekcji kortykosteroidu do tkanki bliznowatej w celu jej wstępnego rozmiękczenia.
Przełomem w leczeniu blizn w ostatnim czasie jest naświetlanie diodami LED. Lampa emituje bezpieczne, niekumulujące się w organizmie światło o odpowiedniej długości fali (kolorze). Zabieg trwa 10-20 minut, jest wykonywany 2 razy w tygodniu, może być stosowany przez cały rok bez względu na nasłonecznienie.
– Dzieci bardzo dobrze znoszą zabiegi laserowe, szczególnie jeśli rodzice przygotują je wcześniej rozmową. Laser to jedynie silny błysk z odczuciem punktowego ciepła. Oczywiście ze względów bezpieczeństwa wszyscy obecni przy zabiegu mają okulary ochronne. Naświetlanie LED nie boli wcale, dziecko musi jedynie wytrzymać leżenie pod lampą przez okres 10-20 minut – wyjaśnia dr Bartosz Pawlikowski.
Niezależnie od wieku zawsze warto dbać o prawidłowe gojenie rany, a następnie o odpowiednie zaopatrzenie blizny. Im lepiej zadbamy o ranę oraz bliznę tuż po jej wygojeniu, tym mniej zabiegów ewentualnie będzie potrzebnych by poprawić jej wygląd.
Zobacz też: Atopowe zapalenie skóry – przegląd kosmetyków
Autor: dr Bartosz Pawlikowski, dermatolog dziecięcy, pediatra z łódzkiej Kliniki Medevac.
