Fot. Fotolia
Czym jest współczesny personalizm pedagogiczny?
We współcześnie funkcjonujących, nowoczesnych systemach edukacyjnych znaczącą rolę stymulatora zmian, a także wyznacznika nowoczesnego myślenia o dziecku i jego potrzebach kształceniowych i wychowawczych przypisuje się ideom personalizmu pedagogicznego.
Personalizm pedagogiczny należy on do tych prądów w naukach o wychowaniu, które szczególnie mocno akcentują tezę o wolności człowieka. Uznanie wolności wszystkich podmiotów edukacyjnych bierze się z przekonania, że wychowanie jest ryzykiem, że jego rezultaty są prawdopodobne, a nie pewne, że wymaga ono stałego wysiłku i troski o dziecko, z jego udziałem.
Podmiotowe, a więc w swej istocie personalistyczne podejście do edukacji kruszy dość stabilny, autorytarny (patriarchalny) model wzajemnych relacji między podmiotami nauczania i wychowania a przedmiotami ich oddziaływań (uczniami, wychowankami):
- afirmacja autonomii każdej osoby jako wartości podstawowej, naczelnej i immanentnej, tkwiącej w człowieku, w tym, że jest niepowtarzalnym bytem;
- człowiek jako istota wolna;
- podmiotowość człowieka, który bez względu na wiek, płeć, rasę, wyznanie i tym podobne nie może być nigdy traktowany jak przedmiot, narzędzie czy środek do celu;
- podmiotowość nieredukowalna do jakiejś sfery życia (na przykład ciało, zmysły, fizjologia, produktywność);
- podmiotowość prawna, której podstawą jest prawo naturalne (wrodzone) lub godność osoby ludzkiej, to znaczy że prawa nie są darem społeczności czy władzy, ale tkwią w rozumnej, wolnej, zdolnej do odpowiedzialności, samoświadomości i samokierowania naturze ludzkiej.
Zobacz także: Uczeń trudny oczami pedagogiki sokratejskiej
Personalizm pedagogiczny akcentuje prymat życia duchowego osoby w stosunku do innych dziedzin życia oraz w stosunku do społeczności, a także dialogowy i wspólnotowy wymiar więzi społecznych.
W wielu krajach europejskich odnaleźć można wpływy ideowe Nowego Wychowania, w tym przede wszystkim filozoficzne podstawy tego nurtu, aczkolwiek nie unika się także kwestii organizacyjnych. Wpływy te najszerzej obserwowane są w krajach tradycyjnie już hołdujących zasadom pluralizmu edukacyjnego, a należą do nich między innymi Holandia czy Dania.
Zmiana ideologii edukacyjnej z tradycyjnej na progresywną widoczna jest jednak niemal we wszystkich krajach europejskich, zwłaszcza tak zwanej starej Europy.
Fragment pochodzi z książki „Pedagogika porównawcza” autorstwa R. Nowakowska-Siuta (Impuls 2014). Publikacja za zgodą wydawcy.
Zobacz także: Jak skutecznie chwalić dziecko?
